Cement Gradings: Right cement for right place
0नेपालमा सीमेंटको ग्रेडको बारेमा जान्नेहरु कमै छन् तर यसको महत्व र यसले निर्माणमा पार्ने असर जान्नु निकै आवश्यक छ |
सीमेंट अहिलेको आधुनिक युगमा एक अत्यावश्यक निर्माण सामग्री बनेको छ | निर्माणमा कंक्रीट, प्लास्टर र मोर्टार (मसाला) बनाउन सीमेंट जरुरी हुन्छ | मजबूती अनुसार सीमेंटको ग्रेड छुट्टाइएको हुन्छ | OPC तीनवटा ग्रेड – ३३ ग्रेड, ४३ ग्रेड र ५३ ग्रेड मा पाइन्छ भने PPC को OPC जस्तै विशिष्ट ग्रेड छैन तर यसको मजबूती curing पछि ३३ ग्रेड OPC बराबरको हुन्छ |
उत्पादकले नेपालमा ४३ ग्रेड र ५३ ग्रेडको सीमेंट उपलब्ध छ भनेता पनि नेपालमा अहिलेसम्म ३३ ग्रेड माथिको सीमेंट ग्रेड प्रमाणीकरण गरिएको छैन | सीमेंटको गुणस्तर उच्च र विदेशी स्तरको भएपनि ग्रेड प्रमाणीकरण नभएको कारणले अहिले पनि विदेशी सहायता पाएका ठुला प्रोजेक्टहरुका लागि विदेशबाटै सीमेंट आयात गरिन्छ | भन्सार विभागका अनुसार नेपालमा आर्थिक वर्ष २०१७/१८ मा १.१ अर्ब सीमेंट र ३० अर्ब क्लिन्कर आयात गरिएको थियो |
नेपालमा सीमेंटको ग्रेडको बारेमा जान्नेहरु कमै छन् तर यसको महत्व र यसले निर्माणमा पार्ने असर जान्नु निकै आवश्यक छ |
१. ३३ ग्रेड
२८ दिनको settingपछि मानक स्थितिहरुमा जाँच्दा सीमेंटको compressive strength यदि ३३ N/mm2 छ भने त्यसलाई ३३ ग्रेडको सीमेंट भनिन्छ |
३३ ग्रेडको सीमेंट साधारण वातावरण स्थितिहरुमा सामान्य निर्माण कार्यहरु गर्न, प्लास्टर गर्न र एक तल्ले भवनहरु बनाउन प्रयोग गरिन्छ | कम मजबूतीका कारण यस ग्रेडको सीमेंट M20 र बढी मजबूतीको कंक्रीटको ग्रेडहरुमा प्रयोग गरिँदैन | यो भन्दा बढी मजबूतीको सीमेंट उपलब्ध भएको हुनाले ३३ ग्रेडको सीमेंट बढी उत्पादन गरिँदैन र कम प्रयोग गरिन्छ | यसको सट्टामा अहिले सामान्य निर्माण कार्यहरुमा पनि ४३ ग्रेडको प्रयोग गरिन्छ |
२. ४३ ग्रेड
२८ दिनको settingपछि मानक स्थितिहरुमा जाँच्दा सीमेंटको compressive strength यदि ४३ N/mm2 छ भने त्यसलाई ४३ ग्रेडको सीमेंट भनिन्छ|
४३ ग्रेडको सीमेंट सामान्य सिभिल निर्माण कार्यहरु गर्न, RCC कार्यहरु गर्न, प्लास्टर गर्न, ब्लक, पाइप, टाइल जस्ता पुर्वानिर्मित सामानहरु बनाउन आदिका लागि प्रयोग गरिन्छ| यो हाम्रो निर्माणमा सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने सीमेंट हो | ४३ ग्रेडको सीमेंटले M30 सम्मको मजबूतीको कंक्रीट बनाउन सकिन्छ |
नेपालमा शिवम् सीमेंटले ४३ ग्रेडको उत्पादन गरेको छ |
३. ५३ ग्रेड
२८ दिनको settingपछि मानक स्थितिहरुमा जाँच्दा सीमेंटको compressive strength यदि ५३ N/mm2 छ भने त्यसलाई ५३ ग्रेडको सीमेंट भनिन्छ|
छिटो निर्माण गर्नुपर्ने कार्यहरु र छिटो तथा अधिक मजबूती हासिल गर्नुपर्ने कामहरुमा ५३ ग्रेड सीमेंट प्रयोग गरिन्छ | ५३ ग्रेडको सीमेंटले M25 र बढी मजबूतीको कंक्रीट बनाउन सकिन्छ | ५३ ग्रेडको सीमेंट RCC कार्यहरु गर्न, कंक्रीट ब्लक, टाइल जस्ता पुर्वानिर्मित सामानहरु बनाउन र रनवे, कंक्रीट रोड, पूलहरु बनाउन पनि प्रयोग गरिन्छ | ५३ ग्रेडको सीमेंट ४३ ग्रेड भन्दा हल्का बढी महँगो हुन्छ |
नेपालमा जगदम्बा सीमेंट, शक्तिमान सीमेंट, शिवम् सीमेंट, सगरमाथा सीमेंट आदि सीमेंट उद्योगहरुले ५३ ग्रेडको सिमेन्ट उत्पादन गरेका
